ندا علیزاده- پذیرش دانشجویان در رشته‌های گوناگون دانشگاه‌های مختلف دولتی و غیردولتی در شرایطی انجام می‌شود که هیچ نیازسنجی‌ای از جامعه و ضابطه‌ای برای ظرفیت رشته‌های مختلف وجود ندارد. گذشته از این، دانشجویان فارغ‌التحصیل رشته‌های مختلف، هیچ مهارتی برای ورود به بازار کار تخصصی ندارند و عمدتا به دنبال کارهای دولتی و پشت‌میزی هستند. بدین ترتیب، این نیروها پس از چندین سال تحصیل، کوچک‌ترین ایده، توانمندی و حتی گاهی انگیزه‌ای برای کارآفرینی ندارند.
در زمینه مهارت‌آموزی، دانشگاه‌ها در کما به سر می‌برند
این بین، دانشگاه‌ها هم در توانمندسازی و مهارت‌آموزی به دانشجویان برای ورود به بازار کار در کما به سر می‌برند. حتی دانشگاه‌های علمی‌کاربردی که با هدف آموزش‌های کاربردی و مهارت‌آموزی تاسیس شده‌اند نیز در این زمینه خروجی قابل‌قبولی نداشته‌اند و آن‌ها نیز فارغ‌التحصیلان بی‌مهارت و بیکار را به جامعه تزریق می‌کنند.
در این گزارش، برای اطلاع از اینکه آیا دانشگاه‌های فردوسی، آزاد، پیام نور، خیام، امام‌رضا(ع) و علمی‌کاربردی برای توانمندکردن، مهارت‌آموزی و کارآفرینی برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان چه برنامه و فعالیتی دارند یا وعده آن را خواهندداد، با روسا و روابط‌عمومی‌های این دانشگاه‌ها تماس می‌گیریم، اما هیچ‌کدام از آن‌ها به تماس‌های مکرر ما پاسخ نمی‌دهند. این بین، روابط‌عمومی دانشگاه علمی کاربردی با وعده‌‌دادن، پاسخ از سوی مدیریت و کارشناس را به روز بعد موکول می‌کند، در حالی‌که در موعد مقرر دیگر به تماس‌ها پاسخ نمی‌دهد.
لزوم تطبیق آموخته‌های دانشگاهی با صنعت و بازار کار
در شرایطی که پاسخی از دانشگاه‌های دیگر دریافت نکردیم، دانشگاه امام‌رضا(ع) مهندس «مهدی گنجی» را به نمایندگی خود، پشت میز مصاحبه می‌نشاند. مهندس گنجی که مدیر «دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه بین‌المللی امام‌رضا(ع)» است درباره ماهیت وجودی این دفتر و فعالیت‌های آن توضیح می‌دهد: دفتر ارتباط با صنعت از سال۹۳ کار خود را آغاز کرده‌است و مهم‌ترین ماموریت‌های آن گرفتن اولویت‌های صنعتی برای پژوهش‌های کاربردی، تقویت نگرش پژوهش‌های کاربردی در دانشگاه و جایابی کارآموزان و... است.او با بیان اینکه کارآفرینی و ایجاد اشتغال برای دانشجویان دغدغه‌ای است که سعی کرده‌اند به آن بپردازند، می‌گوید: برای اجرای موفق اقتصاد مقاومتی و پیشتازبودن در حوزه علم و فناوری در منطقه، باید متخصصان متبهری داشته‌باشیم و متکی به توانمندی‌های داخلی باشیم، اما هم‌اکنون ممکن است آموخته‌های فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ایران هنگام ورود به صنعت و بازار کار به‌روز نباشد.
هیچ دانشگاهی طرح تاک را اجرایی نکرده‌است
گنجی با بیان اینکه این مسئله آن‌ها را در دفتر ارتباط با صنعت و جامعه دانشگاه وارد گود کرد تا طرح مطالعاتی را بررسی کنند، افزود: در این راستا، ما نقشه پیشرفت و توانمندسازی کشورهای مختلف را در قالب طرحی مطالعاتی بررسی کردیم و با کمک مشاوران، مد‌ل‌های مختلف را ارزیابی و محلی‌سازی کردیم و از مجموع آن‌ها طرحی متولد شد که پیش از آن، پیش‌نویس اولیه‌اش در وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با عنوان «تاک» مطرح بود.او با بیان اینکه هیچ دانشگاهی طرح تاک را اجرایی نکرده‌است، می‌گوید: ما اواخر سال گذشته از این طرح ایده اولیه را گرفتیم و به صورت محلی، مطالعاتی را با کمک مشاوران انجام دادیم تا خروجی‌های ما به عنوان فارغ‌التحصیل، ارزش افزوده و فرصت بهتری برای اشتغال یا کارآفرینی نسبت به خروجی سایر دانشگاه‌ها داشته‌باشند. گنجی با اظهار اینکه در نهایت پلنی متناسب با رشته‌های مختلف برای دانشجویانی که وارد دانشگاه می‌شوند تدوین کردند، اضافه می‌کند: این طرح که شامل قسمت‌های مختلفی است و آموزش‌های کاربردی‌تری را به دانشجویان رشته‌های مختلف ارائه می‌دهد، از سوی دانشگاه تصویب شده و بودجه‌ای به آن اختصاص یافته‌است که از ترم آینده اجرایی خواهدشد.وی همچنین یادآور می‌شود: زمینه‌های اجرایی طرح تاک را در دپارتمان توانمندسازی و کارآفرینی مرکز آموزش‌های عالی آزاد دانشگاه فراهم کرده‌ایم تا آموزش‌ها در قالب آن مرکز ارائه شود. هدف از این کار نیز این بود که بتوانیم دانشجویان سایر دانشگاه‌ها یا افراد دیگر را نیز پوشش دهیم.او دانشجویان تازه‌وارد را جامعه هدف اصلی دانشگاه بیان می‌کند و تصریح می‌کند: می‌خواهیم در این چهار سال، دانشجویان رشته‌های مختلف را با آموزش‌های کاربردی به سطحی از توانمندی برسانیم که در بهترین حالت، قبل از فارغ‌التحصیلی بتوانند کاری برای خودشان دست‌و‌پا کنند. بنابراین، کلاس‌های مختلف در زمینه‌های تخصصی را به صورت رایگان برای آن‌ها برگزار می‌کنیم. به گفته او، آن‌ها علاوه‌بر اینکه می‌خواهند دانشجویان توانمند را شناسایی، تقویت و به سازمان‌ها، شرکت‌ها و مراکز مختلف برای کار معرفی کنند، سعی در توانمندسازی دانشجویان دیگر نیز دارند.
ضرورت تبیین اقتصاد مقاومتی در کسب و کار جامعه دانشگاهی
در حقیقت، آن‌گونه که گنجی توضیح می‌دهد، هدف طرح تاک تولید و توسعه علم نافع با تاکید بر زمینه‌های مهارتی و کارآفرینی و تعامل موثر با نهادهای اجتماعی و صنعتی است که در این راستا، مامویت‌هایی دارند: تبیین اقتصاد مقاومتی در کسب و کار فناورانه و نوین در جامعه دانشگاهی، توانمندسازی دانشجویان براساس مهارت‌های موثر و افزایش کارایی و سرعت جذب آن‌ها با هدف پاسخ به نیازهای صنعت و جامعه و... ازجمله ماموریت‌های این طرح به شمار می‌رود که بر چهار محور علم، فناوری، توانمندسازی و تجاری‌سازی استوار است. وی افزود: استقرار باشگاه صنعت و دانشگاه با هدف پیوند نزدیک‌تر این دو، تشکیل تشکل‌هایی برای حمایت از دانشجویان، سامان‌دهی کار دانشجویی، برگزاری تورهای صنعتی دانشجویی در صنایع، کانون فارغ‌التحصیلان، آینده‌پژوهی و مدیریت بحران، اجرای طرح پستاک کوتاه‌مدت استادان برای گذراندن فرصت‌های مطالعاتی در صنایع و... بخش‌های مختلف این طرح را شامل می‌شوند که در حال تکمیل آن‌ها برای اجرایی‌شدن هستیم.کلام آخر او به اینجا ختم می‌شود که آن‌ها سعی دارند نگرش کارآفرینی، ایده‌پردازی و درآمدزایی را در بچه‌های رشته‌های مختلف ایجاد و تقویت کنند.
رئیس دانشگاه خیام مشهد هم در این خصوص می‌گوید: متاسفانه هیچ یک از دانشگاه‌های کشور کارآفرین نیستند و فارغ التحصیلان خروجی آن ها نیز مهارت ندارند.
دکتر محمدحسین طیرانی در گفتگو با شهرآرا می‌افزاید: دانشگاه علمی کاربردی هم قرار بود به‌اصطلاح «کاردان آچار به دست» تربیت کند، حالا به تحصیلات تکمیلی ورود کرده است و فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری وارد جامعه می‌کند.وی خاطرنشان می کند: باید دانشجویان را به سمت کارآفرینی سوق دهیم و آنان را طوری پرورش داده و تربیت کنیم که با استفاده از مهارت و دانشی که کسب کرده‌اند، تولیدکننده شغل باشند.
