شهرآرا آنلاین - رضا ریاحی| از عصر روشنگری به بعد، جامعه بشری به تعریف جدیدی از انسان و جهان پرداخت. طی این سال‌ها، انسان به‌عنوان موجود ذی‌حقی شناخته شده است که توانایی اداره امور اجتماعی و شخصی خود را از طریق قراردادهای اجتماعی دارد. به نظر می‌رسد شکل‌گیری و نهادینه‌شدن توسعه پایدار در وهله اول مستلزم توجه جدی به حقوق شهروندی است. حقوق شهروندی دارای 4حوزه اساسی مدنی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است که مشارکت، رکن همه حوزه‌های یادشده است. در کالبدشکافی مفهومی توسعه شهری مشارکتی، امر مشارکت را می‌توان در 3حوزه مشاهده کرد: مشارکت در شکل‌گیری قدرت محلی (از مردم)، مشارکت در تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری توسعه (با مردم) و مشارکت در اجرای برنامه‌ها و خط‌مشی‌های توسعه (برای مردم) که می‌توان آن را چرخه توسعه مشارکتی نام نهاد. با یک رویکرد همه‌جانبه می‌توان اذعان داشت ریشه توسعه‌نیافتگی یا توسعه نامتوازن شهری و محلی، ساختاری است و در راستای توسعه باید دلیل اساسی را در مشارکت‌نکردن شهروندان در اداره امور شهر جست‌وجو کرد. حق تعیین سرنوشت، عصر بنیادین شهروندی است که از طریق مشارکت در امور جمعی تحقق پیدا می‌کند. براین اساس، لازم است مکانیسم‌های مشارکت مطلوب شهروندی برای نیل به توسعه شهری ارائه شود.
شهرها به‌عنوان پدیده‌های زنده به‌سرعت در حال رشد و تغییرند
احمد محبی، شهردار منطقه12 مشهد، در مصاحبه با خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی منطقه از نیاز به بازتعریفی دوباره درباره مشارکت‌های مردمی و اجتماعی سخن گفت و تأکید کرد: شهرها به‌عنوان پدیده‌هایی زنده و زاینده به‌سرعت در حال رشد و تغییرند و شهروندان نیز به‌عنوان اساسی‌ترین رکن جوامع اجتماعی، خالق این تغییرات هستند و به فراخور شرایط به الگوهای مشارکتی عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان می‌دهند .
گام اساسی در جلب مشارکت شهروندان است
محبی تصریح کرد: مدیریت شهری موفق در درجه اول باید با اشراف به این تغییرات و شناخت صحیح آن و به‌رسمیت‌شناختن اصل تغییر، گام بردارد و در درجه دوم با استفاده از شیوه‌های نوین علمی و خلاقانه و همگام با نیازهای روز جوامع بشری در جلب مشارکت شهروندان پیشگام باشد.
مؤثرترین الگوی مشارکت اجتماعی، «معرفت‌اندیش» است
شهردار منطقه12 در این مصاحبه از اهمیت مشارکت اجتماعی سخن گفت و خاطرنشان کرد: مشارکت اجتماعی شهروندان از حیث اثربخشی و ماهیتی می‌تواند چندین صورت مختلف داشته باشد که البته مطلوب‌ترین آن «معرفت‌اندیش» است.
محبی ادامه داد: در الگوی مشارکت اجتماعی معرفت‌اندیش، شهروندان با آگاهی کامل و شناخت عمیق موضوعات شهری، روح تکالیف و حقوق شهروندی را ادراک می‌کنند و برای اعتلای شهر و محل سکونتشان با مدیریت شهری همکاری و تعامل دوسویه و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دارند.
مصالح عموم همواره بر منافع شخصی ارجحیت دارد
احمد محبی درباره نقش شهروندان در الگوی مشارکت معرفت‌اندیش گفت: در الگوی مشارکت اجتماعی معرفت‌اندیش، شهروندان نه‌تنها مصالح عمومی را همواره بر منافع شخصی خود ترجیح خواهند داد و نقش خود را در پیکره شهر به شایستگی ایفا خواهند کرد، بلکه در قبال ترویج آگاهی‌های اجتماعی به دیگر همشهریان خود احساس مسئولیت می‌کنند. در چنین فضایی هویت شهری واحدی شکل خواهد گرفت و بستر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، خیراندیشانه و رشد و شکوفایی شهری را به همراه خواهد آورد.
بازنگری در الگوهای جذب مشارکت
شهردارمنطقه12 ابراز داشت: مدیریت شهری با بازنگری در الگوهای جذب مشارکت اجتماعی شهروندان، باید زمینه‌ها و بسترهای لازم را به‌وجود آورد، ما باید به یک بازتعریف دوباره درباره جلب مشارکت اجتماعی برسیم و با تکیه بر نقش و پتانسیل جوانان، دانشجویان، متخصصان و نخبگان در ترویج این مهم تلاش کنیم که به‌طور یقین در این راستا نقش این نخبگان انکارناپذیر است.
مشارکت شهروندان از طریق سامانه137 و شورای اجتماعی محلات
احمد محبی درباره مکانیزم‌های جلب مشارکت شهروندان به پایگاه اطلاع‌رسانی منطقه این‌گونه توضیح داد: سامانه مرکز انتقادها و پیشنهادها و شکایات مردمی137 و شوراهای اجتماعی محلات، از جمله مکانیزم‌ها و زمینه‌های جلب مشارکت شهروندان است و کارکردهای خاص خود را دارند، اما امروزه با رشد و توسعه جوامع بشری و پیچیدگی‌های روزافزون این جوامع عرصه بسیار گسترده‌ای از موضوعات مختلف پیش روی ما قرار دارد و باید الگوهای جدید آموزش داده شود و راه‌های مشارکت جوانان به‌ویژه دانشجویان و نخبگان علمی بیش از پیش هموار شود تا ما شاهد مشارکت روزافزون و کاربردی آن‌ها در مدیریت شهری باشیم.
جوانان سرمایه‌های بی‌بدیل اجتماعی
شهردار منطقه12 درباره نقش انکارناپذیر جوانان و دانشجویان در پیشرفت، مشارکت و مدیریت جامعه شهری گفت: جوانان و دانشجویان، سرمایه‌های بی‌بدیل اجتماعی هستند که این سرمایه به‌طور حتم از هرگونه سرمایه مادی برتر است و ما باید با استفاده از این سرمایه‌های اجتماعی، شرایط نوین مدیریتی را در راستای رفع مشکلات امروز بسیج کنیم که این جریان بهترین، کم‌هزینه‌ترین و ماندگارترین راه برای اجرایی‌شدن شرایط نوین مدیریت شهری و پاسخ به نیازهای روز جوامع بشری است.
