معصومه متین‌نژاد | چندسالی می‌شود که گرایش مردم به مصرف گیاهان دارویی به‌طور افراطی افزایش یافته است، تاحدی‌که خطر انقراض برخی گونه‌های گیاهی بعید به‌نظر نمی‌رسد. از این رهگذر، دم‌نوش‌ها و جوشانده‌ها هم بی‌نصیب نمانده و بدجوری بین مردم طرفدار پیدا کرده‌اند؛ خواه درمانی باشد یا تنوع‌طلبی در نوشیدن. فرقی هم ندارد که طبعمان سرد است یا گرم، تر است یا خشک یا فشارمان کجا روزگار می‌گذراند!
نکته اینجاست که مصرف همین دم‌نوش‌های به‌ظاهر معمولی، هم کلی اما و اگر دارد و هم گاهی منع مصرف که بیشتر ما به آن توجه نمی‌کنیم.برای همین امروز قصد داریم به‌کمک دکتر غلامرضا غیور، متخصص طب‌سنتی با احتیاط ، به‌معرفی چند نوع از پرمصرف‌ترین دم‌نوش‌هایی بپردازیم که می‌تواند تاحدی نیازهای روزانه‌مان را تأمین کند. منظور از نیازهای روزانه، جواب‌گویی به پرسش‌هایی است که به‌طور مثال به ما می‌گوید اگر قصد یک خواب راحت داریم، اگر خسته و کوفته شده‌ایم یا استرس خبری، ضربان قلبمان را بالا برده، این دم‌نوش‌ها بهترین گزینه برای ماست.
دمنوش کم‌رنگ چای سفید، سیاه و گاهی گل گاوزبان
تازه از خواب بیدار شده‌اید و به‌دنبال آن هستید که روز پرنشاطی برای خود بسازید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش بابونه، برگ زیتون و چای سفید
برای رفع تشنگی و تکمیل سوروسات پذیرایی‌تان یک نوشیدنی امن می‌خواهید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش گل ساعتی و سنبل‌الطیب
شب‌ها از کم‌خوابی و نداشتن خواب عمیق شکایت دارید و به‌دنبال یک خواب‌آور می‌گردید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش جینگو
قصد مطالعه دارید و می‌خواهید قدرت حافظه و تمرکزتان را افزایش دهید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش چای ترش (برای فشار‌بالاها) و گل گاوزبان (برای فشار‌پایین‌ها)
رئیستان طبق معمول شما را عصبانی و خشمگین کرده است و نیاز به یک آرام‌بخش دارید.
طبع: چای ترش، سرد و خشک
و گل گاوزبان، گرم و تر
دمنوش نعنا و دارچین
قصد دوپینگ دارید و می‌خواهید لحظات شاد و مفرحی داشته باشید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش چای کوهی
در دوره نقاهت به سر می‌برید و لازم است سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش چای سفید و سیاه و به
به‌دنبال یک پیشنهاد عالی و یک نوشیدنی گرم برای میان‌وعده‌های خود هستید.
طبع: گرم و معتدل
دمنوش رقیق زعفران، به‌لیمو یا ترکیب هر دو
خبر ناگواری شما را غمگین کرده است و می‌خواهید کمی آرام بگیرید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش رقیق زعفران
می‌خواهید ورزش کنید و به‌دنبال یک نوشیدنی پرانرژی می‌گردید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش سنبل‌الطیب یا علف گربه
روز پرکاری داشته‌اید و می‌خواهید کمی رفع خستگی کنید.
طبع: گرم و خشک
دمنوش چای سیاه یا سفید
شنیدن خبر یا اتفاقی سخت مضطربتان کرده است و به‌دنبال آرامش هستید.
طبع: گرم و خشک
تفاوت جوشانده با دمنوش
خواص دم‌نوش‌ها با جوشانده‌ها کاملا متفاوت است؛ پس حواستان باشد هردَمبیلی یک مشت گیاه را داخل قوری نریزید و نگذارید روی حرارت! به‌طورمثال چای سیاه را باید دمنوش درست کرد، نه جوشانده. دمنوش چای سیاه از استرس شما می‌کاهد، ولی جوشانده آن برای اسهال خوب است. برای تهیه دمنوش مقدار معینی از گیاه را داخل آب ٩٠-٨٠درجه بریزید و به‌مدت ٢٠-١٠دقیقه روی حرارت کم دم کنید و برای تهیه جوشانده، مقدار معینی از گیاه را باید داخل آب ١٠٠درجه بریزید و اجازه بدهید که چند‌دقیقه قل‌قل بجوشد.
حد متعادل نوشیدن روزانه
تعیین میزان مصرف دم‌نوش‌ها درست مانند دوز تجویزی یک داروست که نمی‌توان برای همه مقدار مشخصی را تعیین کرد. حد تعادل برای هرفرد بسته به وضعیت جسمانی او مقداری است که عارضه‌ای ایجاد نکند. توصیه می‌کنیم با مراجعه به متخصصان طب سنتی و مصرف آگاهانه مصلح هر دمنوش با آن و همچنین تنظیم طبع آن متناسب با طبع وجودی‌تان، بهترین بهره را از مصرف دم‌نوش‌ها ببرید.
توصیه‌های قهوه‌خانه‌ای
برای شیرین‌کردن دم‌نوش‌ها بسته به مزاجتان از نبات، عسل، کشمش و شیره توت و انگور استفاده کنید.
اگر مزاج گرمی دارید و از دم‌نوشی هم استفاده می‌کنید که طبع گرمی دارد، حتما هنگام نوشیدن چند قطره آبلیموی تازه به دمنوش اضافه کنید. اگر هم می‌خواهید از لیموی عمانی استفاده کنید با چنگال چند سوراخ در سطح آن ایجاد کنید و آن را در زمان دم‌کشیدن داخل قوری بیندازید.
اگر مزاج سردی دارید و از دم‌نوشی استفاده می‌کنید که طبع سردی دارد، حتما مقداری عسل یا نبات به آن اضافه کنید.
اگر نمی‌خواهید خواص دم‌نوش‌هایتان از بین برود، از سرد و گرم کردن دوباره آن‌ها بپرهیزید.
از قوری چینی یا شیشه‌ای برای تهیه دم‌نوش‌ها استفاده کنید. اگر داخل قوری‌تان صافی فلزی هم دارد، حتما آن را خارج کنید.
هرچه میزان افزودنی‌ها، رنگ، اسانس و مواد معطری که به دم‌نوش‌ها اضافه می‌کنند بیشتر باشد، عوارض آن‌ها هم بیشتر است.
استفاده سوء از دم‌نوش‌ها
این روزها تبلیغات زیادی درباره مصرف دم‌نوش‌ها صورت می‌گیرد که فقط و فقط قصد فروش دارند ولاغیر. پس حواستان باشد به این توصیه‌های درمانی خیلی دل نبندید؛ چراکه به‌طور‌کلی دم‌نوش‌ها مکمل‌های درمانی هستند، نه درمان. گذشته از این، دم‌نوش‌ها بخش‌های مؤثر یک گیاه هستند که مصرفشان حتی می‌تواند خطرناک باشد؛ بنابراین اگر دم‌نوشی را چندبار استفاده کردید و عارضه‌ای دیدید، حتما مصرفش را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
دمنوش کیسه‌ای یا فله‌ای؟
فرق چندانی بین استفاده از نوع فله‌ای یا کیسه‌ای آن نیست. فقط باید طبیعی و بهداشتی باشند. درصورتی که نوع کیسه‌ای را انتخاب می‌کنید، حتما به تاریخ تولید و ترکیبات آن توجه کنید. اگر دم‌نوشی را داخل آب سرد ریختید و رنگ داد، بدانید که طبیعی نیست؛ چراکه دم‌نوش‌های طبیعی در دمای زیاد و زمان طولانی رنگ می‌دهند. دم‌نوش‌ها را می‌توان به‌مدت ۴ماه در مکانی خشک و خنک نگهداری کرد.
