شهرآرا آنلاین - رها راد/ چند سالی است که کارآفرینی دیگر به گوش ما ناآشنا نیست. حالا کلی کارآفرین برتر داریم، ورک‌شاپ‌هایی که روزبه‌روز به تعدادشان افزوده می‌شود و... اما دبیر کارآفرینی و تدریس آن در مدارس چیزی نیست که تازگی داشته باشد. به بهانه روز معلم این‌بار تصمیم می‌گیریم با یک دبیر کارآفرینی در مجتمع آموزشی المهدی که شامل دبستان و متوسطه می‌شود گفت‌وگویی داشته باشیم. «میترا رجایی» حالا 18سال سابقه تدریس دارد. چیزی که او را از دیگر دبیران متمایز می‌کند. تدریس درس کارآفرینی است. درسی که نوپاست و خیلی‌ها از وجود آن بی‌اطلاع هستند.

باز هم دبیری را انتخاب می‌کنم

بعد از تحصیلات متوسطه در رشته شیمی محض در دانشگاه مشغول به تحصیل شدم. بعد از یکی دو سال متوجه شدم علاقه اصلی من کارهای هنری هستند. بُعد غفلت‌شده‌ای که پرداختن به آن را همیشه برای آینده گذاشته بودم و همیشه آن را قربانی درسم می‌کردم. به جای رفتن به کلاس نقاشی به کلاس کنکور می‌رفتم. روی فیزیک و درس‌های تجربی وقت می‌گذاشتم و... رشته من رشته بدی نبود ولی آن چیزی نبود که من می‌خواستم. انصراف دادم و دوباره کنکور شرکت کردم و در رشته دبیری حرفه‌وفن پذیرفته شدم. حرفه‌وفن جمع تمام هنرها و چیزهایی بود که به آن علاقه داشتم. معرق‌کاری، نقاشی، عروسک‌بافی و... علاوه‌برآن معلمی را هم بسیار دوست داشتم. همیشه می‌گویم اگر باز هم به دنیا بیایم باز هم در همین مسیر قدم می‌گذارم. بهترین و شادترین سن انسان نوجوانی و جوانی است. به قول خارجی‌ها من با انتخاب این شغل، این دوره را برای خودم ذخیره کردم. چون هرکدام از این بچه‌ها انعکاس شور و حال همان دوره من هستند. موفقیت هرکدام، موفیقت من است و فرقی برایم ندارد.

تألیف کتاب

همیشه روی کارهای عملی تأکید داشتم. معتقد بودم پتک درس‌های تئوری همیشه بر سر دانش‌آموزان خورده است و از این درس‌های حفظی به اندازه کافی صدمه دیده‌اند. به دنبال راهی برای تغییر بودم. علاوه‌بر تدریس. 10سال سرگروه دبیران در ناحیه خودم بوده‌ام. چند سال هم در استان سرگروه بودم و در تمام این مدت تلاش می‌کردم که به این دغدغه‌ای که همیشه داشتم هم بپردازم. در همین راستا با همکارم 3کتاب تألیف کردیم که چند سال تدریس آن در مدارس اجباری هم بود. این کتاب را در راستای شکایاتی که از سوی مدارس و دبیران شده بود تألیف کردیم. شکایت از اینکه خیلی از فعالیت‌هایی که در کتاب حرفه‌وفن به آن اشاره شده با امکانات کم و در مناطق محروم‌تر اجرا‌شدنی نیست. ما در این کتاب‌ها فعالیت‌های ساده‌تر و کم‌هزینه‌تری را جایگزین کردیم یا همان فعالیت را کم‌هزینه‌تر بررسی کردیم تا اجرا‌شدنی باشد.

شروع تغییرات

اما تغییرات مهم درباره تغییر نگاه به کار عملی و تئوری درست در همین چند سال پیش و با نظام جدید و تغییر کتاب‌های درسی شکل گرفت. درست زمانی که کتاب کار و فناوری جایگزین کتاب حرفه‌وفن شد. کتاب حرفه‌وفن کتابی بود که دو بخش داشت. عملی و تئوری. گاهی بخش تئوری آن حتی پررنگ‌تر بود. برای آن امتحان نهایی کتبی برگزار می‌شد. عملا کتابی که برای مهارت‌آموزی بود تبدیل شده بود به یک کتاب تئوری. اما در کتاب جدید تأکید بر کار عملی است و در ابتدای آن هم ذکر شده که نباید آزمون تئوری از این کتاب گرفته شود.

آموزشی برای کارآفرینان موفق فردا

کتاب کار و فناوری در واقع کتابی است برای آموزش کارآفرینی. عصاره کارآفرینی در یک کلام درک و بهره‌برداری از فرصت‌هاست. شخص با شناسایی مشکلات، فرصت‌سازی و استفاده از منابع موجود برای خودش کسب و کاری به راه‌می‌اندازد.

این موضوع در مجتمع المهدی و در بین دانش‌آموزان ما هم بسیار مورد توجه واقع شده است. ما در اینجا از همان دوره ابتدایی زمان‌های خاصی را به مهارت‌آموزی اختصاص می‌دهیم. در واقع امروزه تمام دنیا به این نتیجه رسیده است امکان موفقیت در کسب‌وکار افرادی که در کودکی مهارت‌های آن را می‌آموزند بسیار بیشتر از کسانی است که آن دوره را از کودکی طی نمی‌کنند. بر اساس همین نگرش است که ما در این مدرسه تلاش می‌کنیم کارآفرینان موفق فردا را بسازیم. دانش‌آموزان از همان دوره ابتدایی در کارهای فردی و گروهی به‌طور عملی ناخودآگاه مفهوم کار گروهی را می‌آموزند. مثلا در مدرسه ما بچه‌ها تشویق می‌شوند که در دوره ابتدایی و متوسطه کسب‌وکاری راه بیندازند و در قالب بازارچه کارهای خود را ارائه بدهند. البته این ارائه صرفا ارائه یک کالای ویژه نیست. شرط موفقیت در ارزش‌افزوده آن است. آن خلاقیت و ویژگی جدیدی که به کالا اضافه شده باشد. نتیجه کار بدون ارزش‌افزوده و خلاقیت چیزی جز شکست نیست.

شناخت مفهوم کارآفرینی

وقتی بچه‌ها وارد دوره متوسطه دوم می‌شوند مفهوم کارآفرینی را علمی‌تر و گسترده‌تر فرامی‌گیرند. شناخت شخصیت خود، خودشناسی در محیط‌های کاری، طراحی مدل و بوم کسب‌وکار، کانون‌های توزیع، اهمیت شریک‌یابی، برآورد هزینه و سود و... این‌ها فقط بخشی از سرفصل‌های آموزشی این درس هستند. امسال بنا بر همین اصول قرار است دانش‌آموزان در نمایشگاه پایان سال یک کسب‌وکار واقعی داشته باشند و درآمدزایی کنند.

پیوند من با این مدرسه

در این سال‌ها و به‌ویژه همین چند سال که درس کارآفرینی به درس‌های دیگر اضافه شده است من دانش‌آموزان خلاق زیادی داشته‌ام. افرادی که در جشنواره‌های مختلف از جمله خوارزمی شرکت کرده‌اند و جوایز زیادی کسب کرده‌اند. اما یک چیز برای من دانش‌آموزان این مدرسه را از دیگران متمایز می‌کند. چیزی که باعث می‌شود به مدت 15سال هر صبح مسیری طولانی را طی کنم و بیایم اینجا. با اینکه بارها فرصت داشتم مدرسه‌ام را عوض کنم اما این کار را نکردم. دلیلش فقط یک چیز است. خود دانش‌آموزان این منطقه. نمی‌دانم چیست اما اینجا بچه‌ها خلوص، محبت و مناعت طبع خالصانه‌ای دارند که من در کمتر جایی دیده‌ام. حالا به خاطر همه این‌ها خوشحالم که 15سال را کنار این بچه‌ها زندگی کرده‌ام. آن هم به‌واسطه شغلی که همیشه دوستش داشته‌ام و با رویکردی که همیشه به آن اعتقاد داشته‌ام؛ تأکید بر کارهای عملی و افزایش مهارت بچه‌ها.